Witaminy które są rozpuszczalne w wodzie nie są magazynowane w organizmie człowieka, dlatego powinny być dostarczane wraz z dietą codziennie. Natomiast witaminy rozpuszczalne w tłuszczach ( A, D, E i K) wraz z krwią docierają do wątroby i tkanki tłuszczowej gdzie są magazynowane przez dni a nawet miesiące, dlatego istnieje groźba ich szkodliwego nadmiaru. Nadmierne spożycie tych witamin (hiperwitaminoza) może powodować wiele zaburzeń.
Zobacz także: W jakich produktach wegetarianin powinien szukać witamin?
Witamina A
Pełni wiele istotnych funkcji w organizmie człowieka, m.in. odpowiada za funkcje somatyczne np. wzrost, rozwój oraz różnicowanie tkanki nabłonkowej i kostnej, zapewnia trwałość nabłonków oraz uczestniczy w procesie widzenia.
Źródłem witaminy A są: produkty mleczarskie, jaja, wątroba, oraz ryby. Ponadto występuje ona w postaci prowitaminy w żółtych i czerwonych warzywach i owocach m.in. w papryce, marchwi czy brzoskwini.
Nadmiar witaminy A występuje rzadko, jednak może powodować osłabienie mięśni, utratę apetytu, owrzodzenia skóry, obrzmienia powiek, samoistne złamania kości, krwotoki a także dysfunkcje nerek, serca i centralnego układu nerwowego.
Przyjęto, że toksyczność pojawia się przy podawaniu 7500 µg witaminy A dziennie. Zalecane dzienne spożycie witaminy A dla kobiet wynosi 700 µg, natomiast dla mężczyzn 900 µg. Należy również zwrócić uwagę na przyjmowanie tej witaminy u kobiet w ciąży, gdzie zalecane dzienne spożycie wynosi 750 µg.
Witamina D
Jest niezbędna do prawidłowej gospodarki wapniowo-fosforanowej i tworzenia kości.
Jej źródłem są: jaja, wątroba, masło oraz ryby.
Nadmiar tej witaminy powoduje osłabienie, zmęczenie, utratę apetytu, biegunkę, wymioty oraz wielomocz.
Przedawkowanie w przypadku ludzi dorosłych występuje kiedy spożycie przekracza 1,25 mg na dzień. Toksyczność u dzieci pojawia się przy dawkach 250 µg witaminy D, natomiast u niemowląt już od 100 µg na dzień. Zalecane dzienne spożycie dla mężczyzn i kobiet do 50 lat, oraz dzieci i kobiet w ciąży wynosi 5µg. Natomiast zalecane spożycie witaminy D dla kobiet i mężczyzn powyżej 50 roku życia zwiększa się do 10- 15 µg.
Zobacz także: Dlaczego trzeba jeść pięć posiłków dziennie?
Witamina E
Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego, nerwowego, odpornościowego, mięśniowego oraz krwionośnego i oddechowego.
Źródłem tej witaminy są: jaja, mięso, wątroba oraz produkty zbożowe.
Jest ona dobrze tolerowana i nietoksyczna. Spożycie powyżej 1000 mg dziennie może powodować objawy niedyspozycji takie jak: zmęczenie, senność, bóle głowy czy zaburzenia jelitowe.
Zalecane dzienne spożycie dla mężczyzn wynosi 10mg, dla kobiet 8 mg, natomiast dla kobiet w ciąży 10 mg.
Witamina K
Jej główną rolą biologiczną jest to że uczestniczy w syntezie białek związanych z krzepnięciem krwi.
Produkty szczególnie bogate w witaminę K to szpinak, sałata, brukselka i herbata zielona. Toksyczność tej witaminy pojawia się jedynie przy podawaniu menadionu lub jego wodororozpuszczalnych pochodnych. Mężczyźni powinni spożywać codziennie witaminę K w ilości 65 µg, natomiast kobiety i kobiety w ciąży 55 µg.
